Rewolucja podatkowa? Nowa Ordynacja podatkowa

Po dwudziestu latach obowiązywania fiskus przedstawił projekt nowej Ordynacji podatkowej. To fundament systemu podatkowego w Polsce. Obecna Ordynacja podatkowa jest bardziej legislacyjnym Frankensteinem, niż nowoczesnym aktem prawnym. Czas na coś nowego! Przeczytaj, czy będzie to rewolucja podatkowa!

Ordynacja podatkowa to taki kręgosłup dla wszystkich ustaw podatkowych. Kiedyś były nawet pomysły pomysły, żeby stworzyć nie nową Ordynację podatkową, tylko Kodeks podatkowy. Wracając jednak do współzależności prawnych – oprócz zmian samej Ordynacji przygotowano projekty zmiany w ponad kilkudziesięciu innych ustawach.

Zaś sama nowa Ordynacja podatkowa to 687 artykułów (projekt zajmuje 258 stron Worda, do tego ponad 510 stron uzasadnienia), plus do tego ustawa wprowadzająca, obejmująca 165 artykułów i projekty ponad 40 rozporządzeń w sprawach podatkowych. Dla porównania, przedwojenna Ordynacja podatkowa z 1934 r. miała 212 artykułów (wliczając w to część karną, która obecnie jest w Kodeksie karnym skarbowym).

Nowa Ordynacja ma wejść w życie 1 stycznia 2019 r., co jest datą wielce prawdopodobną. Czasu na przygotowanie się do zmian jeszcze sporo, o niektórych będę pisał oczywiście na blogu. Jeżeli jednak ktoś z Państwa chciałby poznać wszystkie istotne zmiany i uczestniczyć w szkoleniach z nowej Ordynacji podatkowej, które będę organizował w 2018 r., to polecam śledzić moją stronę https://satkiewicz.pl/szkolenia/, a najlepiej zapisać się do Newslettera.

Cele nowej Ordynacji podatkowej

W tym wpisie zajmę się ogólnymi kwestiami związanymi z nową Ordynacją podatkową. W kolejnych wpisach będę prezentował bloki poszczególnych zmian. A póki co, jakie ma cele nowa Ordynacja podatkowe. A zapowiada się dość rewolucyjnie.

Podstawowe cele nowej Ordynacji podatkowej są dwa:

• ochrona prawa podatnika w jego relacjach z organami podatkowymi;
• zwiększenie efektywności i skuteczności poboru podatków.

O problemach w relacjach pomiędzy nami, podatnikami a fiskusem pisałem w tym wpisie: Zasada (ograniczonego) zaufania. Na podstawie praktycznych doświadczeń w zakresie zasady zaufania podatnika do organów podatkowych (tak, jest taka zasada w polskim prawie podatkowym!). Także krótko pisząc: w niedalekiej przyszłości urząd skarbowy ma się Państwu kojarzyć raczej z sympatycznym i sprawnym urzędem, a nie fiskalnym i opresyjnym ramieniem państwa.

Jak to się uda? Powiem szczerze mam wątpliwości. Bo zmiana przepisów, nawet najlepsza w świecie nic nie zmieni dla podatników, jeżeli nie zmieni się podejście urzędników do biznesu. Oczywiście zdarza się, że podatnicy mogą oszukiwać i tak niestety robią, niemniej jednak zadaniem fiskusa nie jest traktowanie wszystkich z góry jak potencjalnych przestępców. Każdy kto występował ostatnio o zwroty VAT lub był kontrolowany rozumie o czym piszę.

Kwestia lepszego poboru podatków jest zupełnie inną sprawą. Ale moim zdaniem po części też powodowaną urzędniczym podejściem i powolnością procedur. Czy nowe procedury i instytucje przyśpieszą i zwiększą efektywność i skuteczność poboru podatków? Przekonamy się w praktyce. Jeżeli podatnicy będą traktowani po partnersku przez fiskusa, odwzajemnią się jakimś zaufaniem. Ciężko określić kiedy to nastąpi i z jak dużym zaufaniem ze strony podatników będziemy mieli do czynienia, ale z pewnością będzie to sprzyjało klimatowi skutecznego regulowania zobowiązań podatkowych.

Czy cel lepszego poboru podatków nie stoi w sprzeczności z celem ochrony podatnika? W sprzeczności może i nie, ale są na kursach kolizyjnych. I w przypadku utrzymania dotychczasowego podejścia, bardzo łatwo urzędnicy fiskusa nadadzą prymat poborowi podatków nad prawami podatnika. Smutne, ale prawdziwe…

Co zostanie zmodyfikowane?

To nie jest tak, że nowa Ordynacja podatkowa będzie czymś zupełnie nowym. Formalnie tak, ale w swej treści będzie opierała się na dotychczasowych instytucjach z różnymi modyfikacjami. Część rozwiązań będzie zupełnie nowych, nie mających swojego odpowiednika w obecnie obowiązującej Ordynacji podatkowej. O nich za chwilę.

Poniżej lista modyfikacji obecnych instytucji, które znajdują się w projekcie nowej Ordynacji podatkowej:

• nowe definicje niektórych pojęć;
• kompleksowa regulacja użycia środków korespondencji elektronicznej w prawie podatkowym;
• przebudowane kryteria wyłączenia pracownika organu podatkowego z prowadzenia spraw podatkowych;
• poprawienie przepisów o deklaracjach podatkowych;
• rozszerzenie możliwości płacenia podatku przez inną osobę niż podatnik;
• terminy przedawnienia podatków;
• nadpłata podatku;
• kary porządkowe;
• interpretacje podatkowe.

Co będzie nowe

Nowe instytucje prawa podatkowego, które wprowadzi nowa Ordynacja podatkowa to m.in.:

• udzielanie wsparcia podatnikom w uzyskaniu informacji oraz w samodzielnym, prawidłowym i dobrowolnym wykonywaniu ich obowiązków i praw;
• przywrócenie terminu złożenia deklaracji, oświadczeń,  itp.;
• możliwość umorzenia podatku (a nie zaległości podatkowej);
• możliwość skorygowania deklaracji przed zakończeniem postępowania podatkowego;
• umowy podatkowe z podatnikami (ale nie co do wysokości podatku!) i mediacja z fiskusem przy pomocy mediatora;
• środki w zakresie zwalczania przewlekłości postępowania;
• postępowanie uproszczone i dotyczące niewielkich kwot podatku;
• zawieszenie postępowania z powodu “sprawy reprezentatywnej”;
• możliwość rezygnacji z odwołania od decyzji;
• zakaz orzekania na niekorzyść podatnika przez organ I instancji;
• urzędowe informacje o istotnych zmianach przepisów prawa podatkowego;
• procedura konsultacyjna (czyli kontrola na wniosek samego podatnika);
• umowa o współdziałanie podatników (niestety tylko tych największych) z organem podatkowym;
• ujednolicenie zasad ustalania wartości rzeczy i praw majątkowych;
• procedura odtwarzania akt sprawy.

Pozostałe zmiany

Projekt nowej Ordynacji podatkowej zakłada dodanie nowych zasad podatkowych (czyli według jakich reguł powinno toczyć się postępowanie fiskusa wobec podatnika). Obecnie, jedną z takich reguł, jest przytaczana powyżej zasada zaufania podatnika do organu podatkowego (której stosowanie w praktyce mocno kuleje). Takie reguły są często jałowymi przepisami w Ordynacji podatkowej, nie mające zupełnie (np. zasada szybkości postępowania) zastosowania w codziennych sprawach podatkowych podatników. Także samo wprowadzenie nowych zasad nie będzie wystarczające, trzeba jeszcze, aby fiskus realizował w praktyce takie zasady. Nowymi zasadami podatkowymi mają być:

• zasada ugodowego załatwiania spraw;
• zasada wyważenia interesu podatnika i interesu publicznego;
• zasada zakazu nadużywania prawa przez organ podatkowy;
• zasada pragmatyzmu;
• zasada proporcjonalności i współdziałania podatnika z organami podatkowymi.

Także jeżeli chcemy twierdząco odpowiedzieć na pytanie z tytułu o rewolucję musimy oprócz rewolucyjnych zmian w prawie dokonać rewolucyjnych zmian w jego stosowaniu. Inaczej będziemy mieli do czynienia z pozorną rewolucją

Kiedy nowa Ordynacja podatkowa?

Projekt zakłada, że nowa Ordynacja podatkowa zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2019 r. To duży i nieduży okres czasu, żeby przygotować się do zmian. Dobrze by było poznać ostateczną wersję (uchwaloną przez Parlament) nowej Ordynacji podatkowej jeszcze w pierwszym półroczu 2018 r. Wówczas zostaje kilka miesięcy dla podatników i urzędników na przygotowanie się do zmian.

Tak jak wspominałem, w następnych wpisach będę bardziej opisywał poszczególne grupy zmian w Ordynacji podatkowej i ich wpływu na Państwa biznes.

Na zakończenie, jeżeli potrzebujecie Państwo wsparcia w swoich bieżących postępowaniach podatkowych zapraszam do odwiedzenia mojej strony: https://satkiewicz.pl/podatki-postepowania/ Będziecie mogli przekonać się w jakim zakresie mogę Wam pomóc.